Adelaerthoeve - voormalige vliegtuighangar

Schijn bedroog: gebouwen ingepast in een agrarische omgeving, vermomd als boerderij, met staldeuren, stalramen en erfbeplanting. In werkelijkheid was het een vliegtuighangar op een oorlogsvliegveld: Fliegerhorst Deelen, het belangrijke Duitse vliegveld uit de Tweede Wereldoorlog. De hangar was verwarmd, vandaar in het Duits ‘Wärmehalle’. Na de oorlog kreeg de hangar als Adelaertshoeve dan toch echt de functie die oorspronkelijk door de camouflage werd gesuggereerd.

Wärmehalle

De huidige Adelaerthoeve bestaat uit twee aan elkaar gekoppelde gebouwen uit de tijd van de Duitse bezetting, de verwarmde vliegtuighangar en een ketelhuis. Opmerkelijk is het zeer grote schilddak gedragen door een bijzondere balkenconstructie. Het dak is aan de achterzijde verlengd voor de werkplaatsen aan die kant. De hangar was de grootste Wärmehalle van het vliegveld. De hangar lag aan een bosweggetje dat verbonden was met de rolbaan.
Camouflage verhulde de militaire functie van opstel- en werkplaats voor vliegtuigen van de ‘Luftwaffe, maar de dikke muren en de brede toegang tot de ‘hooischuur’ verraadden dat het onderdeel was van een militair vliegveld.

Boerderij

Na de oorlog zijn de twee aan elkaar verbonden gebouwen door Nederlandse Heidemaatschappij omgevormd tot een echte boerderij. Het ketelhuis werd een woonhuis en de hangar een boerenschuur.
De boerderij werd vernoemd naar Adelaert, een van de Vier Heemskinderen uit het verhaal van Reinout van Montalbaen. Als herinnering hieraan is er een tegel geplaatst met de naam ‘Adelaerthoeve’ en de datum ‘5 april 1949’.

Bed & Breakfast

Het boerenbedrijf werd in 2016 gestaakt. De Adelaerthoeve bleef een familiebedrijf, maar kreeg een nieuwe bestemming als Bed & Breakfast, passend bij het rijksmonument. Het beleefbaar maken van de geschiedenis was daarbij een van de uitgangspunten. Zo is de oorspronkelijk brede opening voor de vliegtuigen weer teruggebracht.

Bezoek ook de andere voormalige vliegtuighangars van Fliegerhorst Deelen: de Reijnouthoeve en Landgoed De Hangar. Of de Ritsaerthoeve, de voormalige locomotiefloods.

Foto z/w met Dornier-vliegtuig voor een van de verwarmde hangars nabij de Adelaerthoeve: collectie Museum Deelen

De vliegtuighangar was een van de vele technische bouwwerken op het Duitse oorlogsvliegveld Deelen – een van de grootste vliegvelden van Europa. In totaal zijn er ongeveer 75 werk- en opstelplaatsen waaronder hangars aangelegd. Slechts een klein aantal is bewaard gebleven.

De hangars en andere technische gebouwen stonden langs de rolbanen, ofwel taxibanen. Die rolbanen werden vaak onopvallend in de buurt van natuurlijke begroeiing aangelegd. Veel van deze banen zijn nog steeds herkenbaar en sommige delen worden nu gebruikt als fiets- en wandelpaden.

Van de gebouwde hangars  waren er veel gecamoufleerd als boerderij of schuur. Om de vijand te misleiden vaak zelfs opzichtig op het land geplaatst, voorzien van een zadeldak (met wolfseind) en beschilderd met schijnvensters en schijndeuren.